बालपणी शाळेत निबंध असायचा जर तरचा. हवा/पाणी/सूर्य/चंद्र नसता तर जग कसं असतं. लिहिताना वेळेचं भान सोडून आपण कल्पनेत रमून कागदं भरत असू. अलीकडे सायन्स फिक्शन सिनेमांनी आपल्य़ा कल्पनाविश्वात अधिकची भर टाकली. वास्तविक, हवामान बदलामुळे निसर्गातील काही घटक खरच भूतकाळ होणार आहेत. दुसरीकडे समाजात फोफावणाऱ्या अनीतिमुळेदेखील काही गोष्टी अदृष्य़ होतील की काय अशी परिस्थिती निर्माण झालेली आहे. मेक्सिकोत महिलादिनी असाच एक प्रयोग राबविण्यात आला. यातून एका भयाण धोक्याची चाहूल जगाला दिसून आली.
नऊ मार्चला महिलांविरोधात वाढणाऱ्या
लैंगिक हल्ल्याचा निषेध म्हणून मेक्सिको सिटीत स्त्रिया एकाएकी अदृष्य झाल्या. त्यादिवशी
भूतलावर एकही महिला दिसली नाही. शाळा, कॉलेज, महाविद्यालये, मॉल्स, मल्टिनॅशनल कंपन्या,
कारखाने, व्यावसायिक प्रतिष्ठाने सगळीकडे महिला नाहिशा होत्या. बाजारात, सिनेमागृहात, शॉपिंग सेंटर, पार्लर, रेल्वे, बसेस, सार्वजनिक स्थळे इत्यादी ठिकाणी
एकही स्त्री दिसत नव्हती.
नोकरी व कामाच्या ठिकाणी एकही महिला
पोचली नाही. महिलांकडून 24 तासांचा लाक्षाणिक संप पुकारण्यात आला होता.
महिलांनी सर्वच ठिकाणी कामाचा बहिष्कार केला. प्रतीकात्मक स्वरूपात महिला नाहिशा झाल्याने
सहाजिकच जगभराचे डोळे मेक्सिकोवर खिळले. वाढते लैंगिक अत्याचार आणि पुरुषी व्यवस्थेविरोधात
‘आमच्याशिवाय एक दिवस’
अशी थीम या आंदोलनाची
होती. महिला जगातून गायब झाल्या तर पुरुषांचे आयुष्य कसे होईल, हे या आंदोलनातून महिलांना दाखवून द्यायचे होते.
आंदोलनाचे पडसाद अर्जेटिना, चिली आणि लॅटिन अमेरिकेच्या अनेक देशात उमटले. ठिकठिकाणी महिलांनी प्रतीकात्मकरित्या
संपात सहभाग नोंदवला. चोहीकडे पुरुषच पुरुष दिसत होते. महिलाच्या गर्दीची स्थळे
ओस पडली होती. शासकीय कार्यलयात महिलांचे डेक्स रिकामी होती. त्यावर आंदोलनाला समर्थनाचे
स्टीकर चिकटवली होती. स्त्रियाशिवाय जगाने पॉझ घेतला, अशी परिस्थिती निर्माण झाली
होती. महिलांशिवाय रिकाम्या असलेल्या डेक्स व विविध जागांचे फोटो सोशल मीडियावर धुमाकूळ
घालत होते.
मेक्सिकोच्या ‘एल यूनिवर्सल’ या मोठ्या वृत्तपत्रात कॉलम
लिहिणाऱ्या वाली पाउला रोजास यांनी आपली जागा रिकामी सोडली होती. त्या जागेवर महिलांच्या
या आंदोलनाचे समर्थन करणारा एक हैशटैग टाकण्यात आला होता. अल जझिराने केलेल्या रिपोर्टिंगममध्ये
म्हटलं आहे की हा इतिहासातला सर्वांत मोठा संप
होता.
काय आहे प्रकरण?
मेक्सिकोतील मीडिया रिपोर्ट्स पाहिले तर
लक्षात येते कि तिथे दरदिवशी तब्बल 10 महिलांवर लैगिक हल्ले होतात. न्यूयॉर्क टाइम्सच्या मते जानेवारी 2019 ते सप्टेंबरपर्यंत तब्बल 2,833 महिलांच्या हत्या झालेल्या आहेत. सरकारने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार
गेल्या पाच वर्षात मेक्सिकोत महिलांविरोधात होणाऱ्या गुन्ह्यांच्या संख्येत 137 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. सरकारी आकड़ेवारी सांगते की गैंगवारमधील बहुतेक हल्ल्यात
महिला बळी पडल्या आहेत. रिपोर्ट सांगतात कि बहुतेक गुन्हे हे अनिर्णित राहतात. रॉयटर्स
वृत्तसंस्थेने दिलेल्या माहितीनुसार हिंसाचारात पीडित महिलांपैकी 40 टक्क्यांहून अधिक महिलांना त्यांचा गुन्हेगार माहीत होता.
अल जझिराच्या वृत्तात मेक्सिको शहरातील चित्रकार सोफिया वेडनर म्हणतात, “मेक्सिकोमध्ये अशी एकही महिला नाही जिच्यावर काही प्रकारचे लैंगिक
हिंसाचाराचा अनुभव आला नसेल,” मीडिया रिपोर्टस आधार घेतला तर असे दिसून येते की महिलांच्या खूनाचा प्रत्येकी 10 पैकी एक खटला निकाली निघतो. त्यातही शिक्षा होण्याचे प्रमाण
अत्यल्प आहे.
मेक्सिकन सरकारची आकडेवारी
पाहिल्यास असे लक्षात येते की देशात महिला सर्वात जास्त असुरक्षित आहेत. तिथे महिलांना कौटुंबिक अत्याचाराला तर सामारे जावेच लागते.
शिवाय कामाच्या ठिकाणी होणारे लैंगिक छळांची संख्या मोठी आहे. मेक्सिकोत ऑटोमोबाईल सेक्टर,
कारखाने, गारमेंट आणि खासगी क्षेत्रात मोठ्या संख्येने महिला काम करतात. सगळीकडे अत्याचाराच्या बाबतीत सारखीच परिस्थिती
आढळून आलेली आहे.
वांश्गिटन पोस्टमधील एका प्रतिक्रियेत
स्थानिक महिला नुनेझ म्हणतात, “मेक्सिकोमध्ये महिलाविरोधात हिंसाचार पसरतच आहे,
आज देशात असे कोणतेही
राज्य नाही जिथे स्त्रीसाठी जगणे सुरक्षित
असेल.”
अल जझिराच्या मते चालू वर्षाच्या जानेवारी महिन्यात तब्बल 320 महिलांच्या हत्या करण्यात आल्या. यातल्या 79 हत्या या लैगिक गुन्ह्यातून घडलेला वंशविच्छेद म्हणून नोंदवले
जातात. गेल्या महिन्यात फातेमा आल्ड्रिगेट (Fatima
Aldriguett) नावाच्या सात वर्षीय
बालिकेची हत्या झाली. बांधकाम साईटवर प्लास्टिकच्या पिशवीत तिचा मृतदेह आढळला. काही
दिवसापूर्वी 25 वर्षीय इनग्रीड एस्केमिलाची
(Ingrid Escamilla) क्रूररित्या हत्या झाली. तिच्या
जोडीदाराने चाकुचे वार करुन नृशंसपणे ही हत्या घडवून आणली होती. दूसऱ्या दिवशी मृतदेहाचे भयानक फोटो काही मेक्सिकन
वृत्तपत्रांनी पहिल्या पानावर छापले. या घटनेनंतर देशभरातील महिलांमध्ये संतापाची लाट उसळली. यातूनच
हे आंदोलन उभे राहिले.
वाचा
: सुदानी राज्यक्रांतीची नायिका
वाचा : इस्रोच्या
दोन रॉकेट विमेन
लाखो महिला एकवटल्या
पाच महिन्यापूर्वी म्हणजे
नोव्हेंबरमध्ये मेक्सिकोत महिला अत्याचाराचा
विरोध करणारा एक भव्य मोर्चा काढण्यात आला होता. त्यात लाखोंच्या संख्येने स्त्रियांनी
सहभाग नोंदवला होता. महिलांनी गुलाबी आणि पिवळ्या रंगाचे कपड़े परिधान करून गरम डांबरावर
नागड्या पायाने चालत होत्या. गुलाबी आणि पिवळा त्या अनेक महिलांचा आवडता रंग होता ज्यांची
अलीकडच्या काळात हत्या करण्यात आली होती. या हत्येंचा निषेध म्हणून लाखो महिला रस्त्यावर
होत्या.
8 मार्चला मेक्सिकन महिला
लॅटिन अमेरिकतेल्या महिलांच्या हत्येच्या निषेधार्थ एकवटल्या. चिली देशातही महिला मेडिकल यूनिफॉर्म, कारखान्याचा ड्रेस आणि स्कूल यूनिफॉर्ममध्ये आंदोलनात सहभागी झाल्या.
या महिला राजधानी सेंटियागोमध्ये राष्ट्रपती सेबस्टियन पिनेरा यांच्या कार्यालयाच्या बाहर प्रदर्शन करीत होत्या. यावेळी
महिलांनी ड्रम वाजवून घोषणाबाजी कली. तिथल्या
महिला हिंसेपासून संरक्षण आणि गर्भपाताच्या अधिकारांची मागणी करीत होत्या.
चिली मेक्सिकोत झालेल्या आंदोलनात
प्रत्येकांच्या हातात गमावलेल्या व्यक्तीच्य़ा प्रिय वस्तू होत्या. लाल व गुलाबी रंगाची
वस्त्रे परिधान करून या महिलांनी आपले लक्ष वेधून धेतले होते. विविध वयोगटातील अनेक
महिला कबरीवर लावल्या जाणाऱ्या सूळावर (क्रॉस) मृत व्यक्तीचे नाव लिहून आंदोलनात सहभागी
झाल्या होत्या. मेक्सिको सिटीत झालेल्या या आंदोलनात लाखों महिलांनी हातात क्रॉस, कपडे,
फुले, सैण्डल, चित्रे घेऊन सहभाग नोंदवला. सोशल मीडियावर हैशटॅग ‘इनग्रीड’ गाजत होता. पेटिंग्ज, फुले,
मृत मुलींना श्रद्धांजली वाहणारे फोटो, स्लोगन या हैशटॅगवरून फिरत होती.
महिलांच्या हाती ‘आम्हाला जिवंत ठेवा’ किंवा ‘आज लढा द्या म्हणजे उद्या
आपण मरणार नाही’ असे प्लेकार्ड होती. अल
जझिराला दिलेल्या
प्रतिक्रियेत स्थानिक
चित्रकार सोफिया
म्हणते, “मेक्सिकोमध्ये अशी
एकही महिला
नाही जिला
लैंगिक हिंसाचाराचा
अनुभव आलेला
नसेल. यावर
उघडपणे बोलले
जात नव्हते,
परंतु आता
आम्ही संवाद
साधण्यास सुरुवात
केली आहे.”
दूसऱ्या दिवशी महिलांना एका
दिवसासाठी अदृश्य होण्याचे आवाहन करत लाक्षाणिक संप घडवून आणण्यात आला. त्यादिवशी महिला
अक्षरश: सार्वजनिक जिवनातून गायबच
झाल्या.
संपात सामील
झालेल्या वेरक्रूझ राज्यातील स्त्रीवादी गट सी वेंचर्सचे प्रवक्त्या
अरुसी उंडा
म्हणाल्या, “पुरुषांकडून
महिलांची हेटाळणी
व सतत
कमी लेखने
सुरू असते. महिलांवर येणाऱ्या
संकटाचा परिणाम प्रत्येकावर
होतो, हिंसाचार परिणाम केवळ महिलांवरच नाही तर मुले आणि पुरुषांवरही होतो.”
न्यायव्यवस्थेची अकार्यक्षमता
आणि भ्रष्टाचाराने ग्रस्त झालेल्या प्रशासनाविरोधात हा संप होता. सध्या मेक्सिकोत
डाव्या विचारांचे एंड्रेस मैनुअल लोपेज
ओब्रेडोर राष्ट्रपती आहेत. दोन वर्षापूर्वी महिला सुरक्षा हा मुख्य मुद्दा घेऊन ते निवडणूक जिंकले
व सत्तेवर आले. परंतु त्यांनी ठोस असे काही केले नाही, असे तिथल्या सामाजिक संघटनांचे
म्हणणे आहे. त्यांनी या आंदोलनाला विरोधकांच्या फायद्याचे म्हणून टीका केली.
वाचा : रशियन कॉन्स्टिट्यूशन गर्ल
वाचा : सन्मान #MeToo कॅम्पेनचा
वाचा : सन्मान #MeToo कॅम्पेनचा
पब्लिक सेक्टरमधील सुमारे 22 दशलक्ष जागांवर महिला कार्यरत आहेत. एकूण कामगारांपैकी त्या 40 टक्के आहेत. मेक्सिकोमधील नॅशनल चेंबर्स ऑफ कॉमर्स सर्व्हिसेस
अँड टुरिझम कॉन्फेडरेशनच्या मते, जर सर्वांनी एक दिवसासाठी
काम करणे बंद केले तर देशाला 26 बिलियन अब्ज (1.3 अब्ज डॉलर) पर्यंतचे आर्थिक
नुकसान होऊ शकते.
महिलांनी या नुकसानीवर असमाधान
व्यक्त करत म्हटलं, ‘आमच्याशिवाय तुमचे जगणे कसे
असेल हे अऩुभवा.’ मेक्सिकोतील महिलांचा पुरुषी
दांभिकता, रेप कल्चर, क्रूरतेविरोधातला हा लढा निर्णायक ठरेल, अशी शक्यता वर्तवली जात
आहेत. सोशल मीडियावर महिलांनी म्हटले हे आंदोलन दीर्घकाळ चालणार आहे. जोपर्यंत हत्या
बंद होणार नाहीत तोपर्यत आम्ही अशा रीतीने विरोध करतच राहणार अशी प्रतिक्रिया फेमिसाईड्सनी
दिलेली आहे.
Labels:
जगभरSHARE:
ट्रेडिंग$type=blogging$m=0$cate=0$sn=0$rm=0$c=4$va=0
-
जर्मनीच्या अॅडाल्फ हिटलरच्या मृत्युनंतर जगभरात फॅसिस्ट प्रवृत्ती मोठया प्रमाणात फोफावल्या. ठिकठिकाणी या शक्तींनी लोकशाही व्यवस्थेला हादरे द... -
“ फा तिमा शेख जोतीराव फुले और सावित्रीमाई फुले के साथ काम कर चुकी हैं। जब जोतीराव-सावित्रीमाई को उनके पिताजी ने घर से निकाला तब फातिमा और उन...
-
उस्मानाबाद येथे ९३वे अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन पार पडत आहे. या संमेलनाचे अध्यक्ष फादर फ्रान्सिस दिब्रिटो आहेत. तर उद्घाटन म्हणून रान... -
अ खेर ४० वर्षानंतर इराणमधील फुटबॉल स्टेडिअमवरील महिला प्रवेशबंदी उठवली गेली. इराणी महिलांनी खेळ मैदानात प्रवेश करून इतिहास रचला. विविध वे... -
मध्यपूर्वेतील इस्लामिक राष्ट्रात गेल्या 10 वर्षांपासून लोकशाही राज्यासाठी सत्तासंघर्ष सुरू आहे. सत्तापालट व पुन्हा हुकूमशहाकडून सत्... -
फिल्मी लेखन की दुनिया में साहिर लुधियानवी और सलीम-जावेद के उभरने के पहले कथाकार, संवाद-लेखक और गीतकारों को आमतौर पर मुंशीजी के नाम से संबोधि... -
इ थियोपियाचे पंतप्रधान अबी अहमद यांना शांततेसाठी ‘नोबेल सन्मान’ जाहीर झाला आहे. शेजारी राष्ट्र इरिट्रियासोबत शत्रुत्व संपवून मैत्रीपर्व सुरू...
/fa-fire/ पॉप्युलर$type=one
-
“ फा तिमा शेख जोतीराव फुले और सावित्रीमाई फुले के साथ काम कर चुकी हैं। जब जोतीराव-सावित्रीमाई को उनके पिताजी ने घर से निकाला तब फातिमा और उन...
-
को णत्याही देशाच्या इतिहासलेखनास प्रत्यक्षाप्रत्यक्ष रीतीने उपयोगी पडणाऱ्या साधनांना इतिहाससाधने म्हणतात. या साधनांचे वर्गीकर... -
2018 साली ‘ युनिसेफ ’ व ‘ चरखा ’ संस्थेने बाल संगोपन या विषयावर रिपोर्ताजसाठी अभ्यासवृत्ती जाहीर केली होती. या योजनेत त्यांनी माझ... -
इ थे माणूस नाही तर जात जन्माला येत असते . इथे जातीत जन्माला आलेला माणूस जातीतच जगत असतो . तो आपल्या जातीचीच बंधने पाळत... -
बी ते 9 जनवरी को गूगल ने फ़ातिमा शेख पर डूडल बनाकर उन्हें 191 वें जन्मदिन की बधाइयां पेश की। जिसके बाद देशभर में बधाइयों का सिलसिला चला। ...
अपनी बात
- कलीम अजीम
- कहने को बहुत हैं, इसलिए बेजुबान नही रह रह सकता. लिखता हूँ क्योंकि वह मेरे अस्तित्व का सवाल बना हैं. अपनी बात मैं खुद नही रखुंगा तो कौन रखेगा? मायग्रेशन और युवाओ के सवाल मुझे अंदर से कचोटते हैं, इसलिए उन्हें बेजुबान होने से रोकता हूँ. मुस्लिमों कि समस्या मेरे मुझे अपना आईना लगती हैं, जिसे मैं रोज टुकडे बनते देखता हूँ. Contact : kalimazim2@gmail.com